Cała teoria i już wszystko wiesz 
Ogólne zalecenie dotyczace odmiany nazwisk polskich i obcych jest nastepujace: jesli jest
tylko moliwe przyporzadkowanie nazwiska do jakiegos wzorca odmiany, naley to zrobic.
Wybierajac odpowiedni wzorzec odmiany, naley uwzglednic przynajmniej jedno z
nastepujacych kryteriów: płec własciciela, zakonczenie nazwiska, jego narodowosc.
Nazwiska kobiet
Nazwiska kobiet o zakonczeniu na -a, - ska, -cka, -dzka oraz -ewa, -owa odmieniaja sie jak
przymiotniki.
Dabrowska - Dabrowskiej
Konopacka - Konopackiej
Kuncewiczowa - Kuncewiczowej
Pozostałe nazwiska enskie zakonczone na -a odmieniaja sie jak rzeczowniki pospolite o
podobnym zakonczeniu.
Halama - Halamy, Pakuła - Pakuły.
Nazwiska panienskie zakonczone przyrostami -ówna, - anka odmieniaja sie jak rzeczowniki:
Kozakówna-Kozakówny.
Wszystkie pozostałe nazwiska enskie sa nieodmienne.
Dwuczłonowe nazwiska kobiet odmieniamy według nastepujacych zasad:
- kady z członów takiego nazwiska zakonczony na - ska, -cka, -owa, -ina odmienia sie.
Niektóre nazwiska dwuczłonowe sa w zwiazku z tym nieodmienne równie wówczas, gdy
składaja sie z członu przymiotnikowego, np. Nowak-Borowy, Walewicz-Górny. Jesli jednak
forma podstawowa nazwiska przymiotnikowego jest enska ( Walewicz-Górna), nazwisko to
odmieniamy.
Warto take pamietac, e na pierwszym miejscu w takich nazwiskach stawia sie nazwisko
rodowe (Skłodowska-Curie).
Nazwiska meczyzn
Nie odmienia sie nazwisk meskich
- zakonczonych w wymowie na „ła” Benoit, Dubois
- zakonczonych w wymowie na samogłoske, np. Nehru
- zakonczonych w wymowie na akcentowana samogłoske, co w ortografii oddaje sie przez -o,
-au, -eau, po których moga wystepowac niewymawialne -s, -x.
Wyjatkiem jest spolszczona forma Rousseau- Russo, Russa.
Mona nie odmieniac nazwisk meczyzn, które sa zakonczone w wymowie na samogłoski e,
o lub sylabe akcentowana i wystepuja jako składniki podrzedne w wyraeniach rónego
rodzaju, to znaczy w połaczeniu z imieniem, tytułem, okresleniem zawodu, np. Napoleon
Bonaparte, Napoleona Bonapartego albo Napoleona Bonaparte..
Odmieniaja sie:
- nazwiska meczyzn zakonczone na pismie na samogłoske-a (wzorzec identyczny jak dla
wyrazów pospolitych i imion o takim zakonczeniu): Zola, Zoli.
Wyjatkiem sa nazwiska zakonczone na „ła”.
Nazwiska konczace sie w wymowie na samogłoski - i (pisane -i, -ie), -y, -e (e, é, eé, ai, eu),
po których moga wystepowac nie wymawiane -s lub -x, odmieniaja sie jak przymiotniki.
Verdi-Verdiego
Słowianskie nazwiska zakonczone na -o odmieniamy jak nazwiska zakonczone na -a lub
rzeczowniki pospolite o podobnym zakonczeniu
Makarenko-Makarenki
Matejko-Matejki, Matejce, Matejke, Matejka
Niesłowianskie nazwiska na -o (z wyjatkiem tych, które maja akcent na ostatniej sylabie)
odmieniaja sie według wzorca meskiego.
Rzeczowniki o temacie zakonczonym na spółgłoske miekka (j, s, z, c, dz, n), funkcjonalnie
miekka (sz, , rz, cz, d, c, dz., l) lub tylnojezykowa (k, g, ch) maja w miejscowniku
koncówke -u, pozostałe zas -e.
Pirandello-Pirandella, Pirandellu
Cagliostro, Cagliostrze.
Tradycyjnie nieodmienne sa: Brando, Castro, Eco, Franco, Ionesco.
Nazwiska meczyzn zakonczone w wymowie lub pisowni na spółgłoske, odmieniaja sie jak
polskie imiona i nazwiska lub rzeczowniki pospolite ywotne zakonczone na te spółgłoski.
Nazwiska polskie dwu- i wielosylabowe o formie identycznej z rzeczownikami pospolitymi
zachowuja takie same obocznosci, jakie zachodza w odpowiednich wyrazach pospolitych.
Szczególnosci dotyczy to tzw. e ruchomego, opuszczanego w formach odmiany., np. Malec,
Malca
Nazwiska jednosylabowe zachowuja e, nawet jesli jest ono ruchome w identycznie
zbudowanych rzeczownikach pospolitych : Smiech, Smiecha.
Niektóre nazwiska o postaci rzeczowników pospolitych moe miec dwojakie formy odmiany
Dab- Daba (a. Deba)
Gołab- Gołaba (a. Gołebia)
Kocioł- Kocioła (a. Kotła)
Kozioł-Kozioła (a. Kozła)
Nazwiska w liczbie mnogiej
Nazwiska zakonczone w mianowniku lp na spółgłoske oraz na samogłoski -a, -e, -o,
otrzymuja koncówke -owie i odmieniaja sie jak rzeczowniki.
Nazwiska o formie przymiotnikowej otrzymuja koncówke i//y i odmieniaja sie jak
przymiotniki
Kowalski- Kowalscy
Borowy- Borowi
Dwuczłonowe nazwiska meskie
W rodzimych nazwiskach dwuczłonowych odmieniamy oba człony: Boya- elenskiego,
Lehra-Spławinskiego.
UWAGA!!!
Jesli natomiast pierwszy człon nazwiska złoonego jest dawnym herbem lub przydomkiem,
pozostaje nieodmieniany!!!
Pobóg -Maliowski, Pobóg-Malinowskiemu.
Jesli jednak jest on zakonczony samogłoska, moe miec warianty fleksyjne
Ostoja-Malinowski- Ostoja-Malinowskiego, a. Ostoi-Malinowskiego.
W obcych nazwiskach dwuczłonowych odmieniamy równie oba człony: Mendelssohn-
Bartholdy, Mendelssohna-Bartholdy’ego
Elementy takie jak Saint, de, von, Ibn, Mac, Mc nie odmieniaja sie.
