Urlop macierzyński ustanowiony został ze względu na zapewnienie ochrony zdrowia kobiet w ostatnim okresie ciąży, jak również tuż po porodzie. Ma on również zapewnić świeżo upieczonej mamie możliwość zapewnienia opieki jej nowonarodzonemu maleństwu. Nie ma tu znaczenia, na jakich warunkach została zatrudniona kobieta, czyli podstawa, wymiar ani okres, na jaki stosunek pracy został nawiązany, ważne jest jedynie, aby kobieta była zatrudniona. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy kobieta urodzi dziecko będąc na urlopie bezpłatnym.
Przesłanką do nabycia prawa do urlopu macierzyńskiego jest odpowiednio zaawansowany stan ciąży, co w praktyce oznacza dwutygodniowy termin przed planowanym terminem rozwiązania. Ważne, aby w tym miejscu podkreślić, iż skorzystanie z urlopu macierzyńskiego przed porodem nie jest obowiązkiem, lecz prawem przyszłej mamy.
Urlop macierzyński przysługuje również kobiecie, która wychowuje dziecko przysposobione bądź też przyjęła dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza.
W związku z tym, iż obecnie z urlopu macierzyńskiego może skorzystać również ojciec dziecka, kobieta nie musi wykorzystać urlopu macierzyńskiego w całości, istnieje możliwość, aby część tego urlopu wykorzystał ojciec. Jest tylko warunek, że do takiej zamiany ról może dojść po wykorzystaniu 14 tygodni urlopu. Rezygnując z części przysługującego urlopu, kobieta musi powiadomić o swoim zamiarem pracodawcę. Nastąpić to powinno najpóźniej tydzień przed planowanym powrotem do pracy. Do zawiadomienia należy dołączyć również zaświadczenie pracodawcy zatrudniającego ojca dziecka o wyrażeniu zgody na udzielenie mu urlopu macierzyńskiego. Dzień rozpoczęcia urlopu przez ojca oraz dzień powrotu mamy do pracy muszą się przy tym pokrywać.
WYMIAR URLOPU MACIERZYŃSKIEGO
Pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:
1) 16 tygodni przy pierwszym porodzie,
2) 18 tygodni przy każdym następnym porodzie,
3) 26 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie.
Pracownicy, która wychowuje dziecko przysposobione lub, która przyjęła dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej pełniącej zadania pogotowia rodzinnego, przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 18 tygodni również przy pierwszym porodzie.
W razie urodzenia dziecka wymagającego opieki szpitalnej pracownica, która wykorzystała po porodzie 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, pozostałą część tego urlopu może wykorzystać w terminie późniejszym, po wyjściu dziecka ze szpitala. Hospitalizacja dziecka nie musi mieć miejsca bezpośrednio po porodzie, może ona nastąpić w późniejszym okresie, nawet po kilku, czy kilkunastu tygodniach od dnia porodu. Z kolei wymóg wykorzystania 8 tygodni urlopu wiąże się z koniecznością zapewnienia kobiecie warunków dla regeneracji sił po odbytym porodzie. Dopuszczalność zawieszenia przerwania urlopu ma na celu umożliwienie realizacji jego celu, a mianowicie zapewnienie dziecku opieki ze strony matki w pierwszym okresie życia, co ma kardynalne znaczenie dla jego rozwoju psychofizycznego. Skoro, bowiem dziecko przebywa w szpitalu, zatem matka nie może z nim przebywać stale w tym czasie. Dla zrekompensowania tego czasu konieczne jest właśnie umożliwienie jej wykorzystania pozostałej części urlopu po opuszczeniu przez dziecko szpitala.
Przerwanie urlopu macierzyńskiego następuje na wniosek pracownicy, udokumentowany zaświadczeniem lekarskim stwierdzającym pobyt dziecka w szpitalu. Pracodawca jest związany tym wnioskiem. Pracownica powinna wznowić urlop macierzyński niezwłocznie po odebraniu dziecka ze szpitala.
Jeżeli matka rezygnuje z wychowywania dziecka i oddaje je innej osobie w celu przysposobienia lub do domu małego dziecka, nie przysługuje jej część urlopu macierzyńskiego przypadająca po dniu oddania dziecka. Jednakże urlop macierzyński po porodzie nie może wynosić mniej niż 8 tygodni.
WAŻNE!!!!
Sejm uchwalił nowelizację Kodeksu Pracy dotyczącą wydłużenia urlopu macierzyńskiego. Ustawa trafi pod obrady Senatu. Wejścia w życie zmienionych przepisów można spodziewać się najwcześniej pod koniec listopada.
W projekcie zmian zaplanowano wydłużenie wymiaru urlopu macierzyńskiego o 2 tygodnie w stosunku do obecnie obowiązującego W przypadku adopcji dziecka urlop na prawach urlopu macierzyńskiego przysługiwałby w wydłużonym wymiarze (18 tygodni, chyba, że pracownik przyjął dziecko na wychowanie po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego przez matkę naturalną - wówczas 8 tygodni) do czasu ukończenia przez dziecko 7 roku życia. Poprzednio uprawnienie to przysługiwało jednie pracownikom adoptującym małe dzieci - do 1 roku.
Data wejścia w życie tych zmian ma znaczenie dla pracownic, które urodziły już dziecko - projekt w przepisach przejściowych przewiduje, że dłuższy urlopu będzie przysługiwał pracownicom, które w dniu wejścia w życie nowelizacji przebywają na urlopie macierzyńskim. Pierwotnie projekt przewidywał, że dodatkowe 2 tygodnie urlopu macierzyńskiego będą przysługiwały wszystkim pracownicom, które urodziły dziecko w 2006 r. Z tej propozycji wycofano się jednak.
ZASIŁEK MACIERZYŃSKI
Problematykę zasiłku macierzyńskiego reguluje ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa Generalnie zasiłek macierzyński, przysługuje ubezpieczonej która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego urodziła dziecko, ubezpieczonej oraz ubezpieczonemu, w przypadku przyjęcia dziecka w wieku do 1 roku na wychowanie i jednoczesnym wystąpieniu do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia oraz przyjęcia dziecka w wieku do 1 roku w ramach rodziny zastępczej Jednocześnie prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje ubezpieczonemu-ojcu dziecka, który uzyskał prawo do urlopu macierzyńskiego.
Miesięczny zasiłek wynosi 100% wynagrodzenia. Podstawę wymiaru omawianego zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownicy za okres 6 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym nastąpił poród. Jeżeli jednak, ze względu na charakter pracy, wynagrodzenie ulega znacznemu wahaniu, podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym nastąpił poród. Jeżeli jednak prawo do zasiłku macierzyńskiego powstało przed upływem 6 lub 12 miesięcy, podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku co do zasady uwzględnia się reguły obowiązujące przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego dla ubezpieczonych będących pracownikami.
URLOP WYCHOWAWCZY
Celem urlopu wychowawczego jest umożliwienie matce dziecka, ojcu lub opiekunowi sprawowania nad nim osobistej opieki. Udzielenie urlopu wychowawczego pracownicy lub pracownikowi, którzy spełniają warunki do uzyskania tego urlopu, jest obowiązkiem pracodawcy. Odmowa udzielenia urlopu wychowawczego daje osobie uprawnionej roszczenie o ustalenie prawa do tego urlopu (właściwy do rozstrzygnięcia tego roszczenia jest sąd pracy). Prawo do urlopu wychowawczego przysługuje pracownicy, ojcu dziecka lub opiekunowi, jeżeli mają co najmniej 6 - miesięczny okres zatrudnienia. Do tego okresu wlicza się także zatrudnienie u innych pracodawców oraz okres urlopu macierzyńskiego. Wymagany 6 - miesięczny okres zatrudnienia można także uzyskać już po urodzeniu dziecka. Oznacza to, że kobieta, która do chwili urodzenia dziecka nie była zatrudniona i pierwszą pracę podjęła po porodzie, po przepracowaniu 6 miesięcy nabywa prawo do urlopu wychowawczego, jeżeli dziecko nie ukończyło 4 lat. Taki jest bowiem kolejny warunek uzyskania prawa do urlopu wychowawczego. Kształtuje się on inaczej, gdy osobista opieka ma być sprawowana nad dzieckiem specjalnej troski - wówczas granica wieku dziecka wynosi 18 lat. Urlop wychowawczy nie może trwać na jedno dziecko dłużej niż 3 lata, chyba że jest to dziecko specjalnej troski, które wymaga osobistej opieki. Wówczas, niezależnie od wykorzystania urlopu wychowawczego w wymiarze 3 lat przed ukończeniem przez dziecko 4 lat, pracownica może skorzystać ponownie z 3 letniego urlopu wychowawczego przed ukończeniem przez dziecko 18 lat. Okres urlopu wychowawczego wynoszący 3 lub 6 lat, w przypadku dziecka specjalnej troski, jest okresem maksymalnym, na jaki urlop może być udzielony na jedno dziecko. Urodzenie kolejnego dziecka czy wzięcie go na wychowanie uzasadnia prawo do kolejnego urlopu wychowawczego w maksymalnej wysokości. Podstawą udzielenia urlopu wychowawczego jest wniosek złożony pracodawcy, wniosek składa się na piśmie na dwa tygodnie przed rozpoczęciem okresu, w którym zamierza się skorzystać z urlopu. We wniosku pracownik wskazuje datę rozpoczęcia i zakończenia urlopu wychowawczego oraz okres tego urlopu dotychczas wykorzystany na dane dziecko. Do wniosku powinno być dołączone oświadczenie drugiego z rodziców czy opiekunów o braku zamiaru korzystania w tym samym czasie z urlopu wychowawczego. Oświadczenie takie nie jest wymagane w przypadkach: ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej drugiego z rodziców, ograniczenie lub zwolnienie z opieki drugiego z opiekunów. Z obowiązku złożenia oświadczenia pracownik jest zwolniony także wówczas, gdy nie można uzyskać oświadczenia drugiego z rodziców czy opiekuna z powodu nie dających się usunąć przeszkód. Jeżeli zamiarem rodziców lub opiekunów dziecka jest jednoczesne korzystanie z urlopu, do wniosku dołącza się oświadczenie drugiego z rodziców lub opiekunów dziecka o okresie, w jakim zamierza korzystać z takiego urlopu. Pracodawca udziela urlopu wychowawczego po otrzymaniu wniosku i w terminie we wniosku wskazanym. Poniżej przedstawiamy przykład jak taki wniosek powinien wyglądać ;
..................................................
(miejscowość i data)
...............................................
................................................
(imię i nazwisko pracownika)
...............................................
................................................
(nazwa i siedziba pracodawcy
Wniosek pracownicy o udzielenie urlopu wychowawczego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim
Działając na podstawie art. 186 kodeksu pracy oraz § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego (Dz. U. 2003 r. Nr 230 poz. 2291) zwracam się z wnioskiem o udzielenie mi urlopu wychowawczego w okresie od ......................... do ......................, następującym bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, którego termin upływa dnia .........................., w celu sprawowania osobistej opieki na dzieckiem -...
(podać imię i nazwisko dziecka)
Oświadczam, że do tej pory nie wykorzystałam żadnej części urlopu wychowawczego w celu opieki nad tym dzieckiem.
..........................................
data, podpis pracownika
W związku z urlopem wychowawczym stosunek pracy osoby korzystającej z niego podlega szczególnej ochronie. W okresie od dnia złożenia przez osobę uprawnioną wniosku o udzielenie urlopu do dnia jego zakończenia pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę, chyba że ogłoszono likwidację lub upadłość pracodawcy, albo gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika.
Istnieje również możliwość aby mama lub tata przebywający na urlopie wychowawczym mogła podjąć pracę zarobkową u dotychczasowego czy innego pracodawcy lub na podjęcie innej działalności. Praca zarobkowa oznacza także pracę wykonywaną na podstawie umowy zlecenia czy umowy o dzieło lub umowy o świadczenie usług. Dotyczy to także podjęcia innej działalności, w tym na przykład działalności gospodarczej. W okresie korzystania z urlopu wychowawczego dopuszczalne jest także rozpoczęcie czy kontynuowanie nauki lub szkolenia. Decyzja o podjęciu pracy zarobkowej, działalności czy nauki bądź szkolenia, należy do opiekuna korzystającego z urlopu. Oznacza to, że nie ma on obowiązku zawiadamiania pracodawcy ani tym bardziej uzyskania jego zgody na którąkolwiek z form takiej aktywności. Warunkiem podjęcia pracy zarobkowej, nauki czy szkolenia podczas urlopu wychowawczego jest zachowanie możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
Ze względu na nadrzędny cel urlopu wychowawczego, jakim jest sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, pracodawca po ustaleniu, że pracownik zaprzestał trwale sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, lub po stwierdzeniu, że z urlopu wychowawczego korzystają w tym samym czasie oboje rodzice czy opiekunowie, a nie jest to okres wspólnego urlopu wychowawczego, wzywa takiego pracownika do pracy. Niestawienie się do pracy w tych okolicznościach może być potraktowane przez pracodawcę jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i spowodować rozwiązanie umowy o pracę . Sposób ustalenia, że doszło do sytuacji uzasadniającej odwołanie z urlopu wychowawczego, jest pozostawiony pracodawcy.
Nie ma podstaw do przerwania urlopu wychowawczego pracownicy, która przebywa wraz z dzieckiem za granicą. Decydujące dla oceny prawa do urlopu wychowawczego jest sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, a miejsce, w jakim opieka ta jest sprawowana, nie ma wpływu na prawo do urlopu.
W trakcie trwania urlopu wychowawczego istnieje możliwość z jego rezygnacji w każdym czasie; rezygnacja taka będzie skuteczna tylko za zgodą pracodawcy; po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy o zamiarze rezygnacji z urlopu z 30-dniowym wyprzedzeniem. Wówczas pracodawca jest obowiązany zastosować się do terminu wskazanego przez pracownika i dopuścić go do pracy w tym terminie.
Ustawodawca nie określa wprost formy, w jakiej pracownik zgłasza rezygnację z urlopu. Oznacza to, że pracownik może ją zgłosić pracodawcy także ustnie. Istotne jest, aby decyzja dotarła do wiadomości pracodawcy, który musi wyrazić na to zgodę, zwłaszcza gdy pracownik pragnie skorzystać z możliwości rezygnacji z urlopu wychowawczego bez uprzedniego zawiadomienia pracodawcy .Po powrocie do pracy pracodawca ma obowiązek dopuszczenia pracownika wracającego z urlopu wychowawczego do pracy na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym, odpowiadającym kwalifikacjom zawodowym pracownika. Wynagrodzenie przysługujące w dniu podjęcia pracy nie może być niższe od tego, jakie pracownik otrzymywał na stanowisku, które zajmował przed urlopem. Zgodnie z przyjętym orzecznictwem, narusza przepisy prawa pracodawca, który zatrudnił pracownicę po powrocie z urlopu wychowawczego na stanowisku, na którym górna granica wynagrodzenia jest niższa od obowiązującej na stanowisku, zajmowanym przez nią przed urlopem wychowawczym. Okres trwania urlopu wychowawczego w dniu jego zakończenia wlicza się do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
Prosze moze komus się przyda-jesli zdublowałam cos-prosze o usuniecie posta:)
