TRYMESTR ITYDZIEŃ 4Początek. W czasie, kiedy Ty przyzwyczajasz się do uczucia ekscytacji związanej z faktem bycia w ciąży, rodzące się w Tobie nowe życie rozwija się już bardzo intensywnie. Zapłodnione jajo zagnieżdża się w ścianie macicy, gdzie od tej pory trwać będzie szybki proces rozwoju. Po zagnieżdżeniu, jajo dzieli się na warstwy komórek i oficjalnie staje się embrionem. Powstałe warstwy komórek przekształcą się w poszczególne części ciała Twojego maleństwa, takie jak układ nerwowy, szkielet, mięśnie i organy
Łożysko. . Zaczyna się kształtować łożysko, organ w swoim kształcie przypominający dysk, który stanowi łącznik pomiędzy Twoim układem krążenia a embrionem. Łożysko przyczepia się do ściany macicy w miejscu zagnieżdżenia zarodka. Z jednej strony łożyska wybiega pępowina. Płyn owodniowy, który przez cały okres ciąży otulać będzie Twoje maleństwo, zaczyna wewnątrz łożyska tworzyć otaczający embrion worek, nazywany błonami płodowymi.
Pomiar. Pod koniec tygodnia zarodek ma około 1 milimetra - jest więc mniej więcej wielkości ziarenka maku.
Tak wyglądamy
To zdjęcie ultrasonograficzne, wykonane przed zapłodnieniem, pokazuje jajnik, w którym rozwijają się dwa pęcherzyki jajnikowe. Jeśli oba dojrzeją, w efekcie zaczną się rozwijać bliźnięta dwujajowe.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 5Pępowina - źródło życia. Łożysko, które zaczęło się kształtować w poprzednim tygodniu, i zaczątki pępowiny pracują bardzo intensywnie dostarczając do organizmu zarodka wszelkie niezbędne składniki odżywcze. Tlen, aminokwasy, tłuszcze i cukry odgrywają tutaj niezwykle ważną rolę.
Powrót do podstaw. Jedna z warstw wyspecjalizowanych komórek przekształca się w cewę nerwową, z której wykształci się rdzeń kręgowy i mózg. Nieprawidłowo ukształtowana cewa nerwowa może spowodować rozszczep kręgosłupa (powikłanie, w którym rdzeń kręgowy nie jest w pełni zamknięty) lub inne z tym związane zaburzenia. Rozszczep kręgosłupa jest dość rzadki - zdarza się w 1 do 2 przypadków na 1,000. Najlepszą bronią przed defektami płodu związanymi z nieprawidłowym rozwojem rdzenia kręgowego jest codzienne przyjmowanie co najmniej 400 mikrogramów kwasu foliowego. Najlepiej jest zacząć przyjmować kwas foliowy jeszcze przed poczęciem dziecka.
Serduszko. Serce ma teraz formę pojedynczej rurki, podlegającej kilku nieskoordynowanym uderzeniom. Z każdym tygodniem to stukanie będzie się stawać coraz bardziej regularne.
Pomiar. Zarodek mający od 1,25 do 2,5 cm ma teraz wielkość małej pestki pomarańczy.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 6Rdzeń kręgowy. W tym tygodniu następuje przełomowy moment: cewa nerwowa, która zaczęła się kształtować w poprzednim tygodniu, zaczyna się zamykać nad zaczątkami tego, co w przyszłości stanie się rdzeniem kręgowym Twojego maleństwa.
Buzia. Mimo iż zarodek wciąż jeszcze wygląda raczej jak maleńka kijanka, w górnej jego części zaczynają się wykształcać fałdki tkanki, z których za jakiś czas wyłoni się broda, policzki i szczęka maleństwa. Miejsca, w których niedługo pojawią się oczy i nos zaznaczają się w postaci niewielkich wybrzuszeń, podczas gdy struktura ucha środkowego zaczyna zagłębiać się do środka.
Bicie serduszka. Powstała w zeszłym tygodniu rurka sercowa wciąż się rozwija przekształcając się stopniowo w cztery prymitywne komory. Teraz może już zacząć bić jak maleńki bębenek.
Zaczynają się też kształtować inne ważne organy, takie jak nerki czy wątroba. Maleńkie płuca mają kształt pojedynczych rurek, które powoli formują struktury przypominające sakiewki; zanim będą gotowe na przyjęcie powietrza mają jeszcze tygodnie rozwoju przed sobą.
Pomiar. Twoje maleństwo jest coraz większe, teraz ma już około 2,5cm.
Tak wyglądam!
Mimo iż ciągle jeszcze przypomina coś w rodzaju kropelki, zarodek podzielony jest już na wyraźne warstwy komórek. Zaczyna się też rozwijać większość układów organicznych
--------------------------------------------------------------------------------------------------------]
TYDZIEŃ 7Rozwój mózgu. w poprzednim tygodniu zamknięcie się cewy nerwowej dało początek powstania rdzenia kręgowego. W tym tygodniu natomiast zaczyna rozwijać się mózg maluszka. Chociaż rozwój mózgu trwać będzie jeszcze długo po narodzinach, jego podstawowe części kształtują się już teraz. W ciągu tego tygodnia organ ten dzieli się na trzy części: przodomózgowie, śródmózgowie i tyłomózgowie. Przodomózgowie będzie odpowiedzialne za takie funkcje jak rozumowanie, rozwiązywanie problemów a także kształtowanie i zachowywanie pamięci. Śródmózgowie działać będzie jak policjant kierujący ruchem ulicznym, przekazując sygnały elektryczne do ich punktu przeznaczenia w mózgu. Tyłomózgowie natomiast odpowiedzialne będzie za oddychanie, rytm pracy serca i ruchy mięśni.
Równie szybko rozwijają się kończyny. Kiełkują pączki rąk i nóg, które na tym etapie przypominają bardziej małe wiosełka.
Pomiar. Twoje maleństwo jest w tym tygodniu od 4 do 8 mm dłuższe niż w ubiegłym i jest niewiele większe niż Twój paznokieć.
Pojawiają się pączki kończyn, z których stopniowo wykształcają się ramiona, dłonie i nogi. Ciemna plamka na zdjęciu to oko.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 8Rozwój kończyn. w poprzednim tygodniu w mózgu zaczęły rozwijać się trzy oddzielne struktury. W tym tygodniu rozpoczyna się rozwój innych części ciała: na dłoniach i stopach zaczynają się formować maleńkie płetwiaste paluszki.
Praca jelit. Rozwijają się nie tylko kończyny - kształtują się również organy wewnętrzne. W miarę jak rozwijają się jelita, środkowa pętla przesuwa się do pępowiny, ponieważ nie ma dla niej wystarczająco dużo miejsca w brzuszku. Już na tym wczesnym etapie jelita podejmują swoją pracę, usuwając z organizmu zbyteczne produkty przemiany materii. Za miesiąc, kiedy w brzuszku Twojego maleństwa będzie więcej miejsca, jelita wycofają się z pępowiny z powrotem do jamy brzusznej.
Pomiar. Twoje dziecko ma wielkość gumowej piłeczki, waży około 0,25 gram i mierzy od 7 do 17 milimetrów. Kształt embrionu bardziej przypomina sześcian niż kulę.
Możesz zacząć kolekcjonować zdjęcia do albumu — na tym etapie technologia ultrasonograficzna pozwala na wykonanie dobrej jakości czarno białych zdjęć. Zdjęcie ultrasonograficzne pokazuje, w jakim stopniu Twoje maleństwo rozwinęło się w ciągu zaledwie kilku tygodni. Możesz zobaczyć oko (1), brodę (2), nóżki (3) i łożysko (4).
----------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 9Gratulacje! W tym tygodniu mieszkający w Twoim brzuchu zarodek otrzymuje nowe imię - od tej pory oficjalnie nazywać się będzie płodem i jako taki coraz mniej przypominać będzie różową kropelkę. Ogonek zniknął a ciało zaczyna nabierać kształtów. Dzieje się tak częściowo dzięki wydłużeniu i wyprostowaniu korpusu. W tym tygodniu płód ma długość około 2,5 cm.
Przyspieszenie wzrostu. Jest to bardzo intensywny okres dla rozwoju rąk i nóg. Nogi ulegają wydłużeniu, a pączki, z których ostatecznie wykształcą się paluszki, zaczynają kiełkować. W międzyczasie ramiona stają się dłuższe i zginają się w łokciu. Kształtuje się też podstawowa struktura dłoni, wyraźnie wyróżniają się już paluszki i kciuk. Rozwija się również brzuszek: w swoich funkcjach zaczynają się specjalizować struktury, z których ostatecznie wykształci się wątroba, woreczek żółciowy, śledziona i nadnercza.
W ruchu. Twoje maleństwo zaczyna się energicznie ruszać, a nawet reagować na bodźce spoza Twojego ciała, takie jak światło lub hałas. Jednak Ty nie będziesz w stanie wyczuć tych ruchów wcześniej niż w zaawansowanej fazie drugiego trymestru.
Płód nieco bardziej przypomina już człowieka. Wyraźnie widoczne zaczynają być rączki, stópki i zaczątki paluszków. Uszy stopniowo przesuwają się ku górze, aby ostatecznie znaleźć się na poziomie oczu.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 10Rozwój uszu. Największym wydarzeniem w poprzednim tygodniu był rozwój rączek i nóżek. Do końca tego tygodnia rozwiną się zewnętrzne części uszu. Teraz są one osadzone bardzo nisko na głowie. Jednak w miarę jak głowa będzie rosła, uszka przesuną się na odpowiednie miejsce po każdej ze stron. Już wkrótce Twój głos stanie się ulubionym dźwiękiem Twojego maleństwa.
Oczy. Rozwijają się również oczy Twojego dziecka. Struktura optyczna jest już na miejscu. Powoli oczy, które wciąż jeszcze znajdują się po bokach głowy, zaczynają być pokrywane powiekami.
Ząbki. Pierwszy ząbek Twojego dziecka ujrzy światło dzienne najwcześniej kilka miesięcy po porodzie, ale już teraz zaczynają się kształtować maleńkie zalążki ząbków. W momencie narodzin, Twoje maleństwo będzie miało 20 mlecznych ząbków, gotowych wyrosnąć w ciągu kilku pierwszych lat życia. Jednocześnie pod dziąsłami rozwijają się zalążki zębów stałych.
Pomiar. Częściowo dzięki rozwijającym się kościom i wydłużającym się kończynom płód waży teraz około 2,5 gram i ma długość 2 do 3 centymetrów, licząc od czubka głowy do pupki.
Młody płód ma dużą głowę i duże oczy, ponieważ te struktury rozwijają się najwcześniej. Mózg, rdzeń kręgowi i nerwy zaczynają się kształtować wcześnie, mimo iż układ nerwowy jako taki nadal rozwija się już po urodzeniu
------------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 11Bicie serduszka. Serduszko Twojego maleństwa już od kilku tygodni bije, ale dopiero teraz stało się wystarczająco głośne, aby Twój lekarz mógł je usłyszeć przy pomocy specjalnego urządzenia o nazwie Doppler. Ty też będziesz mogła go posłuchać! Serce płodu bije dwa razy szybciej niż Twoje. Jego prędkość wynosi od 120 do 140 uderzeń na minutę. (Nie martw się, jeśli Twój lekarz nie będzie jeszcze w stanie wychwycić bicia serca. Płód może być ułożony w takiej pozycji, która będzie tłumiła jego dźwięk). Oprócz usprawnienia rytmu swojego bicia, serce stało się w ciągu minionego miesiąca prawidłowo ukształtowaną, czterokomorową strukturą. Jedynie niektóre z dzielących je ścianek nie będą ostatecznie wykształcone przed narodzinami.
Rozwój skóry. W ciągu ostatnich kilku tygodni na ciele płodu formowała się cienka warstwa skóry. Teraz szczególne jej warstwy zaczynają się przekształcać w coś, co w przyszłości stanie się paznokciami rączek i nóżek.
Pomiar. Twoje maleństwo od ostatniego tygodnia sporo urosło - jego całkowita długość wynosi obecnie około 5 cm. Sama główka płodu stanowi niemal połowę jego długości, co pokazuje wyraźnie jak szybko rośnie mózg.Płód unosi się w ochronnym płynie owodniowym. Płyn ten jest przez niego połykany, przetwarzany i wydalany w postaci moczu. Pępowina, widoczna w górnej części zdjęcia łączy płód z łożyskiem i dostarcza mu wszystkich niezbędnych składników odżywczych.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 12Paznokcie. w poprzednim tygodniu na czubkach paluszków u rączek i nóżek Twojego maleństwa powstały łożyska paznokci. W tym tygodniu z łożysk zaczną wyrastać paznokcie, które rosnąć będą do chwili narodzin. Wiele dzieci rodzi się w rzeczywistości z długimi paznokciami, które muszą zostać obcięte wkrótce po porodzie.
Wszystko na miejscu. Prawdziwie decydujący okres w rozwoju Twojego maleństwa dobiega końca. Do końca tego tygodnia ogromne zadanie, jakim był rozwój nowych struktur organizmu zostanie zakończone. Wszystkie części ciała są na swoim miejscu, począwszy od różowych paluszków do maleńkich stópek. Wykształciły się nawet organy płciowe, chociaż jest jeszcze za wcześnie, aby ultrasonograf mógł wykryć czy masz synka czy córeczkę.
Oczy. Do tego tygodnia ostatecznie uformują i zamkną się powieki. Pozostaną sklejone ze sobą aż do końca drugiego trymestru ciąży.
Pomiar. W tym tygodniu Twoje maleństwo waży od 10 do 15 gram i ma już długość 6,5 cm.
Na tym zdjęciu płód podnosi wyglądającą jak trzy małe kosteczki rączkę (1), w kierunku buzi i główki (2).
------------------------------------------------------------------------------------------------------
TRYMESTR IITYDZIEŃ 13Rozwój. Teraz, kiedy płód zakończył pracę nad kształtowaniem wszystkich najważniejszych struktur organizmu, pracę przejmują poszczególne organy. Wątroba zaczyna wydzielać żółć, trzustka insulinę a nerki produkują mocz, razem, z którym wydalane są zbędne produkty przemiany materii. Mocz wydalany jest do płynu owodniowego. Jelita Twojego maleństwa, które częściowo ułożone były w pępowinie, cofnęły się do brzucha, w którym jest teraz dla nich wystarczająco dużo miejsca. Zaczynają się kształtować mięśnie jelit, dzięki czemu już wkrótce treść pokarmowa będzie mogła być przesuwana w układzie trawiennym.
Na długość główki. Twój malec ma teraz wielkość sporej śliwki, waży nieco mniej niż 30 gram i ma długość od 6,5 do 8 cm. Główka stanowi mniej więcej połowę tej długości, co jest efektem ciągłego rozwoju mózgu. W ciągu kilku kolejnych miesięcy organizm płodu będzie rósł bardzo szybko, a kiedy dziecko się urodzi, główka będzie stanowić jedną czwartą całej długości jego ciała.
Płód, leżący buzią do dołu, prezentuje rozwijający się szkielet oraz czaszkę (3), mający kształt łuku kręgosłup (2) oraz kości nóg (1). Dokonując pomiaru kości udowej, głowy i brzucha lekarz może ocenić przyszły stopień wzrostu i rozwoju płodu.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 14Uśmiech. Gdybyś mogła widzieć swoje maleństwo zobaczyłabyś jak się uśmiecha! A jego usta mogą się otwierać i zamykać. Maleństwo zaczyna wykonywać ruchy ssące i przełykać (uwaga: kciuk!). Mięśnie twarzy zaczynają swój pierwszy poważny trening!
Przygotowanie do mówienia. Przełyk, tchawica, krtań i struny głosowe są już na swoim miejscu. Oczywiście struny głosowe nie są jeszcze w stanie wydać żadnego dźwięku, ponieważ maleństwo unosi się w płynie. Jednak zaczynają już się przygotowywać do wydania pierwszego w życiu głośnego krzyku.
Kształtowanie twarzy. Z każdym tygodniem płód coraz bardziej zaczyna przypominać małego człowieczka, którym będzie w dniu swoich narodzin. W tej chwili oczy są już na swoim miejscu, w górnej części twarzy, a uszy przesunęły się z szyi na boki głowy. Szczęki już od jakiegoś czasu są gotowe, a podniebienie ulega “zapięciu”, zamykając się od przodu do tyłu.
Pomiar. Twoje maleństwo waży około 60 gram i ma długość od 8 do 11 cm.
Płód od samego początku jest bardzo aktywny, ćwiczy malutkie rączki i nóżki od chwili, w której pozwalają mu na to mięśnie i nerwy. Aktualnie ruchy są jeszcze całkiem przypadkowe, jednak z biegiem czasu staną się znacznie bardziej regularne.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 15Witajcie włoski! Do końca tego tygodnia ukształtuje się wzorzec owłosienia główki twojego dziecka, który towarzyszyć mu będzie do końca życia. Mogą zacząć wyrastać pierwsze włoski, chociaż jeszcze przez kilka kolejnych tygodni nie będzie to zbyt wyraźne. Oczywiście, nie ma gwarancji, że Twoje dziecko urodzi się z główką całą we włoskach; niektóre dzieci są zupełnie łyse jeszcze przez kilka miesięcy po urodzeniu. Cieniusieńkie, bardzo miękkie włoski, czy raczej meszek zaczyna pokrywać całe ciało płodu. Te puszyste włoski, które chronią delikatną skórę przed płynem owodniowym zwykle znikają tuż przed lub po urodzeniu.
Cieniutka skóra. Pod warstwą meszku znajduje się cienka warstwa skóry, przez którą wyraźnie widać naczynia krwionośne, już teraz transportujące krew. Nieprzerwanie trwa rozwój ust - maleństwo może ssać swój kciuk. Ruchy twarzy są już teraz regularnym zjawiskiem.
Pomiar. Gdybyś mogła zajrzeć do wnętrza swojej macicy zobaczyłabyś maleńki płód, ważący od 50 do 75 gram i mający od 10 do 11,5 cm długości. Można go porównać do małego grejpfruta.
Ten profil pokazuje rękę poruszającą się w kierunku twarzy. Bardzo wcześnie w życiu płodowym pojawia się ssanie dłoni lub palca. Płód może też zacząć kopać, chociaż jego Mama jeszcze tego prawdopodobnie nie poczuje
----------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 16Wzmacniam mięśnie. Pojawienie się włosków na ciele a być może nawet na główce dziecka było wielkim wydarzeniem w poprzednim tygodniu. W tym tygodniu, dzięki wzmocnieniu mięśni, Twoje maleństwo zaczyna uczyć się podnosić główkę i wyprostowywać szyję. Umiejętność wyprostowania się sprawia, że możliwe będzie siadanie.
Jestem bardzo ruchliwy Mamo! Płód coraz częściej rusza rączkami i nóżkami. Ćwiczenia te mogą nawet spowodować, że maleństwo się spoci, ponieważ gruczoły potowe są już ukształtowane (oczywiście, Twoja macica będzie pilnować, aby w Twoim brzuchu utrzymywała się odpowiednia temperatura). Między 16 a 20 tygodniem możesz po raz pierwszy poczuć ruchy dziecka. Nie martw się jednak jeśli niczego jeszcze nie czujesz. Twoje maleństwo jest wciąż jeszcze bardzo małe - ma od 11 do 11,5 cm długości i waży niecałe 90 gram. Ponadto poduszka z płynu owodniowego może amortyzować wszystkie ruchy, sprawiając, że będą one niewyczuwalne.
Te bliźnięta są w sobie absolutnie zakochane. Brzuszek jednego z nich widać po stronie lewej, główkę drugiego po prawej. Oddzielają je błony płodowe, wyglądające na zdjęciu jak biała linia.
------------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 17Tempo wzrostu. W tym tygodniu Twoje maleństwo zaczyna nabierać ciałka. Tkanka tłuszczowa, pomaga generować i utrzymywać ciepło. Ma też istotne znaczenie w procesie przemiany materii, ponieważ jest ogromnym źródłem energii. Nadchodzi czas ogromnego wzrostu—być może teraz płód ma już 17 centymetrów i waży prawie 150 gram.
Dobre reakcje. "Co nowego potrafi moja buzia i gardło?" Twoje maleństwo przez kilka najbliższych tygodni pracować będzie nad dwoma podstawowymi odruchami, czyli nad ssaniem i połykaniem. Do chwili urodzin, dziecko posiądzie niemal wszystkie te same odruchy co Ty.
Dziewczynka czy chłopiec? Jeśli będziesz mieć córeczkę, specjalna grupa tkanek zaczyna formować macicę i pochwę. Jeśli w przyszłości na świecie ma się pojawić chłopiec te same tkanki obierają nieco inny kierunek: kształtuje się z nich penis i zaczyna się formować prostata. Komórki wydzielające testosteron, które rozwinęły się miesiąc temu, stanowią kluczowy element zarządzający tymi zmianami rozwojowymi.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 18Jedyny w swoim rodzaju. W tym tygodniu Twoje maleństwo rozwija jedną z cech, które sprawią, że stanie się niepowtarzalne. Cechą ta są linie papilarne. Poduszeczki tłuszczu zbierającego się na opuszkach palców u rąk i nóg pokryją się rozpoznawalnymi, krętymi liniami.
Układ pokarmowy. Jelito grube zostało zepchnięte na tylną ścianę brzucha. Kształtuje się wiele gruczołów trawiennych. Ten rozwijający się układ pokarmowy już od kilku tygodni pokazuje co potrafi: płód połyka płyn owodniowy, który przepływa przez brzuszek i jelita. Teraz płyn łączy się z martwymi komórkami i wydzielinami jelit, przekształcając się w smółkę. Smółka to czarna, smolista substancja, która na początku brudzić będzie pierwsze pieluszki.
Pomiar. Płód waży teraz do 210 gram i ma od 16 do 17,5 cm długości.
Widok z góry pokazuje rozwijający się mózg. Poszczególne części mózgu oddzielone są błoną, która na tym zdjęciu wygląda jak pozioma biała linia. Ten widok jest bardzo ważny, ponieważ pozwala lekarzowi stwierdzić czy mózg dziecka rozwija się prawidłowo. Sprawdź co wydarzyło się w poprzednim tygodniu.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 19Córeczka. Prawdopodobnie nie znasz jeszcze płci swojego dziecka, ale jeśli nosisz w sobie dziewczynkę, jej system rozrodczy jest już dobrze rozwinięty. Pochwa, macica i jajowody są już na swoim miejscu a jajniki zawierają pond 6 milionów prymitywnych komórek jajowych. Kiedy Twoje dziecko się urodzi, liczba ta zmniejszy się do około 1 miliona. Będą to wszystkie komórki jajowe jakie kiedykolwiek będzie mieć Twoja córeczka. Czyż nie jest fascynująca świadomość, że jajeczko, z którego rozwija się Twoje maleństwo jest dokładnie w tym samym wieku co Ty?
Synek. Jeśli nosisz pod sercem chłopca, jego system rozrodczy jest niemal w pełni rozwinięty. Jądra ukształtowały się i wydzielają testosteron mniej więcej od 10 tygodnia ciąży. Zewnętrzne narządy płciowe, które nabrały cech męskich w pierwszym trymestrze, wciąż rosną: Zwykle na tym etapie wyraźnie widoczna jest już moszna.
Maź płodowa. Mniej więcej w tym momencie skóra płodu zaczyna produkować kremową substancję zwaną “mazią płodową”. Jest to mieszanka tłuszczy wydzielanych przez skórę, martwych komórek i meszku pokrywającego ciało. Ta woskowata powłoka chroni skórę Twojego maleństwa przed działaniem otaczającego je płynu owodniowego. Większa część mazi zniknie jeszcze przed urodzeniem dziecka, chyba że nastąpi przedwczesny poród. Wcześniaki często rodzą się w znacznej mierze pokryte mazią płodową, natomiast noworodki urodzone w terminie mają resztki mazi w fałdach skóry.
Pomiar. Twoje maleństwo ma około 17,5 cm i waży od 195 do 240 gram.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 20w poprzednim tygodniu skórę Twojego dziecka zaczęła pokrywać maź płodowa. W tym tygodniu maleństwo jest już całkiem pokryte kremową substancją, chroniącą jego delikatną skórę przed działaniem płynu owodniowego.
Budzą się zmysły. Twoje dziecko naprawdę zaczyna doświadczać otaczającego je świata, mimo ograniczonego z nim kontaktu. Jego mózg pracuje nieustannie rozwijając ośrodki nerwowe, odpowiedzialne za poszczególne zmysły, które zaczynają budzić się do życia. Maleństwo intensywniej reaguje na zmiany zachodzące w otaczającym je świecie: twoje zachowania, dźwięki dochodzące z otoczenia, a nawet na zmieniający się smak płynu owodniowego.
Czkawka. Prawdopodobnie czujesz jak Twoje maleństwo kręci się i kopie wewnątrz Twojego brzucha. Teraz możesz też poczuć rytmiczne szturchnięcia. Nie, maluch nie wystukuje żadnego rytmu; on po prostu ma czkawkę. Większość dzieci dostaje czkawki jeszcze w brzuchu mamy. Jest to prawdopodobnie wynikiem niedojrzałości przepony, która ulega skurczom. Wprawdzie nie możesz nic zrobić aby zatrzymać czkawkę maleństwa, ale tak naprawdę nie ma takiej potrzeby - nie zrobi mu ona krzywdy ani teraz ani po urodzeniu.
Czas na włosy. Kilka tygodni temu u maleństwa rozwinął się wzorzec owłosienia na głowie. Teraz nadchodzi kolejny etap: zaczynają rosnąć włosy. I nie jest to już meszek tylko prawdziwe włosy. Większość włosków, które teraz wyrosną, zacznie wypadać mniej więcej dwa tygodnie po urodzeniu. Nie martw się jednak - stopniowo na główce Twojego dziecka wyrosną stałe włosy, które będą prawdopodobnie jaśniejsze od tych, które będzie miało na główce w chwili narodzin.
Kości ucha wewnętrznego są już w pełni ukształtowane, a nosek zaczyna nabierać wyraźniejszych kształtów.
Pomiar. Twoje dziecko waży teraz od 225 do 270 gram i mierzy około 21 cm. Maluch zmieściłby się teraz w Twojej dłoni.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 21Bicie serca. Bicie serduszka Twojego dziecka staje się z każdym dniem silniejsze i głośniejsze. Jeszcze kilka tygodni temu Twój lekarz musiał używać specjalnego urządzenia o nazwie Doppler, aby w ogóle je usłyszeć. Teraz, jedyne co jest mu potrzebne to stetoskop.
Jeśli masz ochotę posłuchać bicia serca swojego dziecka będąc w domu po prostu idź do apteki i kup stetoskop. (W ten sposób serduszka maleństwa będzie mógł posłuchać również jego tata, rodzeństwo i dziadkowie). Może być dość ciężko odróżnić bicie serca dziecka od bicia Twojego własnego serca. Wsłuchaj się w szybszy rytm - serce dziecka uderza 120 do 160 razy na minutę, czyli dwa razy częściej niż Twoje.
Wiadomości z krainy snu. Twoje dziecko zaczyna cyklicznie zasypiać i budzić się. Badania ultrasonograficzne pokazują, że nienarodzone dzieci mają swoją ulubioną pozycję, w której układają się do snu. Twoje maleństwo może przyciskać bródkę do piersi, składać ręce pod brodą lub odchylać małą główke do tyłu.
Pomiar. Twoje dziecko waży od 300 do 390 gramów I ma około 22,5 cm. Innymi słowy waży i mierzy tyle co banan
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 22Mały myśliciel. Twoje mądre maleństwo potrafi marszczyć brwi, zupełnie tak jakby koncentrowało się na jakimś skomplikowanym problemie matematycznym. Te cieniutkie włoski, takie same jak te rosnące na jego główce, nie zawierają wcale pigmentu - są śnieżnobiałe. Powieki też są już w pełni rozwinięte ale do końca 28 tygodnia pozostaną ze sobą sklejone.
Trening w macicy. W najbliższych dniach podskoki mogą być ulubioną czynnością malucha. Teraz kiedy jego rączki I nóżki osiągnęły ostateczne proporcje (ale oczywiście nie ostateczną wielkość), maleństwo ćwiczy je energicznie kopiąc, rozciągając je i klaszcząc w ręce. Mówiąc o rączkach, paznokietki całkowicie pokrywają już końcówki palców, zupełnie jak u dorosłego człowieka. W dodatku ciągle rosną. Tak naprawdę możliwe jest, że będziesz musiała obciąć swojemu maleństwu paznokcie tuż po porodzie. Inaczej może się zadrapać.
Przybieram na wadze. Mimo iż Twoje dziecko ma ponad 23 cm, wciąż waży niewiele bo zaledwie 390 gram. W tym momencie w jego organizmie jest tylko 1 procent tłuszczu. Jednak od teraz w ciele dziecka zaczną odkładać się warstewki tłuszczu, które pomogą mu w produkowaniu i utrzymywaniu odpowiedniej temperatury ciała. Tłuszcz, który odkłada się w ciałku dziecka jest bardzo podobny do tego, który tworzy się podczas ciąży w Twoim organizmie. Nosi on nazwę brązowego tłuszczu i jest przekształcany bezpośrednio w energię, która utrzymuje was oboje w stanie równowagi.
Dziecko znalazło kciuk I wydaje sie uśmiechać z tego powodu. W chwili narodzin nawyk wkładania rączki do buzi może być już w pełni rozwinięty. Często na kciukach, paluszkach lub ustach noworodków widoczne sa pęcherzyki spowodowane ssaniem.
------------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 23Czas na opowieści. "Najbardziej lubię dźwięk głosu mojej mamy, kiedy śpiewa albo do mnie mówi.” Teraz, kiedy kostki w uszach dziecka stwardniały, maluszek bardzo lubi słuchac Twojego głosu. Zapewnij mu codzienną porcję czytania, mówienia czy śpiewania. Jeśli czujesz się dziwnie czytając do swojego brzucha, pamiętaj, że im częściej dziecko słyszy teraz twój głos, tym lepiej będzie go rozpoznawać, kiedy się urodzi.
Ochrona. Płyn owodniowy, który otacza twoje dziecko, zapewnia mu doskonałe warunki do rozwoju w zdrowego noworodka. Ten słony płyn zapewnia mu ciepło, chroni przed infekcjami i pozwala na ćwiczenie nowych umiejętności. Obecnie worek owodniowy zawiera około pół litra płynu, który jest wymieniany co trzy do czterech godzin.
Rosnę zdrowo. Twoje dziecko wygląda już jak maleńki noworodek. Waży blisko pół kilograma i mierzy około 22-25,5 cm, mniej więcej tyle, co lalka Barbie.
Pępowina stanowi łącze zapewniające dopływ i odpływ bogatej w substancje odżywcze krwi do łożyska. Dzieci chwytają pępowinę, skręcają ją, a czasami oplątują wokół siebie. Jeśli przy porodzie pępowina owinie się wokół szyi (nazywa się ją wtedy pępowiną karkową), będzie trzeba pomóc jej prześliznąć się wokół głowy
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 24Mam duzo energii! Skacząc i nurkując, obracając się i kopiąc - twój maluszek zdaje świetnie sie bawić. Właśnie wtedy, gdy układasz się w łóżku marząc o spokojnej nocy, maleństwo zaczyna swój trening. Czy nie masz wrażenia, że jest teraz bardziej ruchliwe niż zwykle? Nie mylisz się: dzieci są najbardziej aktywne pomiędzy 24 i 28 tygodniem. Potem twój mały sportowiec nie będzie już mieć miejsca na wykonywanie akrobacji, które tak dobrze opanował.
Delikatna skóra. Gdyby twoje dziecko mogło teraz przyjrzeć się własnej klatce piersiowej, miałoby okazję odbycia pierwszej lekcji anatomii. Jego skóra jest wciąż bardzo cienka i przezroczysta, widać więc przez nią naczynia krwionośne, kości i narządy wewnętrzne. Z miesiąca na miesiąc skóra dziecka będzie stawać się coraz grubsza, aż stanie się tak samo nieprzejrzysta, jak skóra dorosłego człowieka.
Podglądanie. Chociaż oczy dziecka wciąż są jeszcze zamknięte, wszystkie części oka już się rozwinęły, włącznie z siatkówką, która będzie dojrzewać w ciągu następnego miesiąca. Tęczówka, kolorowa część oka, jeszcze nie ma pigmentacji. Nabierze ona koloru w ciągu najbliższych kilku miesięcy, choć ostateczny odcień ustali się dopiero po urodzeniu.
Wymiary. Twój ma waży w tym tygodniu około 600 gram i mierzy między 25 a 28 cm.
Maź płodowa to biała, serowata substancja, która chroni skórę dziecka przed płynem owodniowym. Na tym zdjęciu widać ją na górnej wardze i nosie, oraz na brwiach i całej twarzy.
----------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 25Na okrągło. Dziecko mierzy teraz 30,5 - 33 cm i waży około 680 gram. Jego skóra nadal jest cienka, pomarszczona i blada, ale codziennie przybywa mu trochę ciałka, dzięki mięśniom i tłuszczowi, który nieustannie gromadzi. Teraz pod skórą maleństwa zaczynają się tworzyć maleńkie naczynia krwionośne, zwane włośniczkami, dzięki którym skóra nabierze różowego odcienia. Dziecko nadal połyka płód owodniowy. Szkoda, że nie ma różnych smaków!
Rozwój mózgu. Kora mózgowa rozwija się teraz w kolejne warstwy. Większość działań jest wciąż kontrolowana przez inne części mózgu, które wykształciły się dużo wcześniej.
Dziecko przyjmuje zamyśloną pozę, przypominającą słynną rzeźbę Rodina. Jest wiele do przemyślenia, przy wszystkich tych dźwiękach, smakach i odczuciach towarzyszących mu w wodnym świecie, jaki je otacza
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
TRYMESTR IIITYDZIEŃ 26Ćwiczenie oddychania. W tym tygodniu zaczynają się otwierać nozdrza dziecka. Dzięki temu będzie mogło zacząć ćwiczenie oddychania przy użyciu płuc i mięśni. Nie może oczywiście oddychać powietrzem, więc zamiast niego „wdycha” i „wydycha” płyn owodniowy. Do czasu, gdy się urodzi, opanuje tę sztukę w stopniu doskonałym.
Co za ssanie! Dziecko używa także mięśni służących do jedzenia - ust i warg. Odruch ssania jest tak silny, że jeśli rączka zabłądzi w okolice buzi, maleństwo będzie ssać paluszki albo kciuk. Byc moze zobaczysz swojego maluszka ssącego kciuk podczas badania USG. Co więcej, niektóre dzieci rodzą się z pęcherzykami powstałymi na skutek ssania na paluszkach, kciukach, ustach lub rączkach. Ssanie jest jednym z ponad 70 odruchów, z którymi dziecko przychodzi na świat.
Odruch chwytania. Chwytanie jest jednym z tych właśnie odruchów. Jeśli podasz noworodkowi palec, zadziwi cię siła, z jaką go chwyci. Właśnie teraz dziecko ćwiczy ten odruch. Jego ulubioną zabawką do ciągnięcia jest pępowina, którą lubi szarpać i targać. Nie martw się - pępowina na pewno wytrzyma te zabawy.
Rosnę zdrowo. Dziecko ma teraz około 33 cm i waży mniej więcej 800 gram.
Na tym etapie pojawia się coraz więcej rysów twarzy, włącznie z wargami, powiekami i wyraźnie zarysowanym nosem i brodą. Ucho zewnętrzne jest już bardziej rozwinięte i przesuwa się w górę główki.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 27Tak sobie patrzę. Po czterech miesiącach powieki maleństwa znów się otwierają. Dzięki temu, że część mózgu odpowiadająca za odbiór wrażeń wzrokowych jest już aktywna, a struktura oka dobrze rozwinięta, dziecko może oglądać otaczający je świat, jakkolwiek jest on ograniczony. Nie rozróżnia jeszcze przedmiotów, ale widzi światła i cienie.
Jak w kołysce. Zwracając uwagę na ruchy dziecka, dowiesz się, jak spędza swoje dni … i noce. Tak samo, jak dziecko w ramionach mamy, twoje maleństwo zasypia, gdy się je kołysze. To, co robisz w ciągu dnia może nie wydawać ci się kołysaniem, ale dzięki płynowi owodniowemu dziecko odbiera wszystkie twoje ruchy jako łagodne bujanie. Dlatego częściej śpi w ciągu dnia. W nocy to co innego. Kiedy ty kładziesz się na odpoczynek, maleństwo budzi się i jest gotowe na zabawę!
Rosnę zdrowo. Dziecku przybędzie około pół kilograma w ciągu następnego miesiąca. W tym tygodniu mierzy około 33 cm i waży mniej więcej 900 gram. Chociaż szybko rośnie, jego mózg i płuca są jeszcze niedojrzałe. Na szczęście ma jeszcze 13 tygodni na przygotowania do narodzin.
----------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 28w poprzednim tygodniu po raz pierwszy od czterech miesięcy twoje dziecko otworzyło oczy i zaczęło rozróżniać światła i cienie. W tym tygodniu, jeśli by poświecić latarką na twój brzuch, maleństwo pewnie otworzyłoby oczy i odwróciło główkę od światła, jakby chciało powiedzieć “Hej, mamo, zgaś to - ja tu próbuję spać.”
Głośno i wyraźnie. Nie tylko wzrok twojego dziecka już się rozwinął. Zapis fal mózgowych wskazuje na to, że dziecko reaguje na dźwięki pochodzące z otaczającego go świata. Co jest w stanie usłyszeć? Dźwięk twojego głosu, burczenie w brzuchu, gdy jesteś głodna, a nawet odgłosy pochodzące spoza twojego ciała. Wykres fal mózgowych zaczyna się też różnić w czasie jego snu. W miarę zbliżania się daty porodu, okres snu i czuwania będzie się coraz wyraźniej różnicował.
Łatwość oddychania. Jest to ważny etap w rozwoju płuc dziecka. W obu płucach tworzą się naczynia krwionośne. Kiedy dziecko weźmie pierwszy oddech, jego płuca wchłoną tlen i przekażą go do tych właśnie naczyń, które wyślą natlenioną krew do całego ciała. Zaczyna się też wytwarzać substancja, która zapobiega zapadaniu się płuc. Dzięki niej dziecko będzie mogło prawidłowo oddychać po urodzeniu. Dojrzewają także oskrzela, dzieląc się na coraz mniejsze odgałęzienia.
Rosnę zdrowo. Twoje dziecko szybko teraz przybiera na wadze - może już ważyć około jednego kilograma. Od czubka głowy do pupy ma teraz 25 cm, ale gdyby wyprostować nóżki, jego długość sięgnęłaby nawet 38 cm.
---------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 29Temperatura kontrolowana. Ten tydzień jest przełomowym momentem w rozwoju mózgu dziecka. Dojrzał on już na tyle, że może pomagać w regulowaniu temperatury ciała. Oczywiście maleństwo nie potrafi jeszcze całkowicie przejąć kontroli nad tym procesem, wciąż potrzebuje ciepła twojego ciała, by aż do porodu utrzymywać właściwą temperaturę. Nadal w mózgu dziecka rozwijają się także komórki nerwowe; w chwili narodzin będzie ich setki miliardów. To wydaje się dużo, ale muszą teraz zostać wytworzone niejako na zapas, bo proces ten ustaje z chwilą narodzin.
Nabierając kształtów. Dziecko wygląda już coraz bardziej jak noworodek. Kształty się zaokrąglają, powierzchnia skóry jest gładsza i jaśniejsza, gdyż zaczyna się pod nią zbierać tłuszcz. Będzie on ważnym czynnikiem pomagającym dziecku utrzymać właściwą temperaturę ciała. Maleństwo ma już także rzęsy : )
Rosnę zdrowo. Pomimo przyrostu tkanki tłuszczowej, dziecko jest wciąż jeszcze dość drobne - nie więcej niż 2 do 3 procent ze 1200 gram wagi całego ciała przypada na tłuszcz. Od czubka głowy do pupy ma 26.5 cm, ale po wyciągnięciu nóżek ponad 40.5 cm długości.
Dziecko obraca się w stronę łagodnego światła, które widzi przez ścianę brzucha mamy. Podrywa się gwałtownie w reakcji na głośne dźwięki, ale zwraca się ku łagodnym.
------------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 30 Postępy. Mózg dziecka dalej rozwija się w zadziwiającym tempie. Dotąd jego powierzchnia była gładka. W tym tygodniu mózg zaczyna nabierać charakterystycznego pomarszczonego wyglądu. Zmarszczki te nazywa się zwojami; dzięki nim w mózgu pomieści się więcej komórek mózgowych.
Podczas, gdy jedne rzeczy się rozwijają, inne zanikają, jak na przykład meszek, który pokrywał ciało dziecka. Troszkę tych delikatnych włosków może jeszcze zostać na plecach i ramionach.
Wspólny posiłek. Prawidłowe jedzenie jest nadzwyczaj ważne w trzecim trymestrze ciąży, ponieważ teraz dziecko pobiera substancje odżywcze bezpośrednio od ciebie. Dzięki nim gromadzi swoje wewnętrzne zapasy i przybiera na wadze. Wapń z mleka, które pijesz, zostaje przekazany bezpośrednio do budowy kości dziecka, a żelazo, które znajduje się w przyjmowanych przez ciebie preparatach witaminowych i w bogatym w żelazo pożywieniu, jakie spożywasz, zasila jego zapasy żelaza, które muszą mu wystarczyć na pierwsze 6 - 9 miesięcy życia. W ciągu tych ostatnich miesięcy bardzo ważne jest także białko, ponieważ wspiera ono prawidłowy rozwój komórek w całym ciele maleństwa.
Rosnę zdrowo. Dziecko waży w tym tygodniu około 1350 gram i ma trochę ponad 27.5 cm od czubka głowy do pupy. Pełna długość, włącznie z nóżkami, wynosi około 43 cm.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 31 Odliczanie do 10. Mniej więcej w połowie trzeciego trymestru wielu lekarzy zaleca pacjentkom monitorowanie ruchów dziecka. Polega to na tym, że każdego dnia, mniej więcej o tej samej porze (jeśli to możliwe, wtedy, gdy dziecko jest najbardziej aktywne) mama kładzie się i sprawdza czas, jaki mija zanim poczuje 10 ruchów dziecka - kopnięć, obrotów czy innego rodzajów poruszeń. Najlepiej, jeśli czas ten nie przekracza jednej godziny. Często zabiera to nie więcej niż kilka minut. Jeśli po upływie godziny nie poczujesz żadnego ruchu, zjedz lekki posiłek, połóż się i spróbuj jeszcze raz. Jeśli nadal nic nie czujesz, skontaktuj się z lekarzem.
Zwolnione tempo. "Trochę tu ciasno.” Nie martw się, jeśli dziecko będzie stawało się mniej aktywne. Mniej częste ruchy oznaczają właśnie, że wszystko jest w porządku (zakładając, że nadal czujesz 10 ruchów dziecka na godzinę każdego dnia). Jego ruchy stają się po prostu mniej chaotyczne, bardziej zorganizowane. Poza tym, dziecko nie ma już tak dużo miejsca w macicy, jak kilka tygodni temu.
Rosnę zdrowo. Dziecko ma teraz około 28.5 cm długości od czubka główki do pupy (43 cm z wyciągniętymi nóżkami). Waży około 1,5 kg. Od kilku tygodni jest już w pozycji płodowej, z podwiniętymi nóżkami. Jeszcze dużo przed nim pracy - w tym miesiącu nie przybędzie mu wiele wzrostu, ale za to przybierze na wadze około 900 gram. Jeszcze dziewięć tygodni i będzie gotowe na pierwsze spotkanie z tobą!
TYDZIEŃ 32W górę i w dół. Twój mały akrobata może właśnie „stać teraz na głowie”: większość dzieci w tym tygodniu obraca się główką w dół. Idealnie byłoby, gdyby w tej pozycji pozostało do końca ciąży. Jednak pamiętaj, że twoje maleństwo ma różne pomysły - może zechcieć jeszcze kilka razy zmienić pozycję, zanim przyjdzie na świat. Będziesz pewnie czuła, jak się przepycha przy obracaniu, szczególnie, jeśli ma to miejsce pod koniec ciąży.
Pełniej być nie może. Dzięki obecności około litra płynu owodniowego w macicy dziecko może bez większych trudności obracać się główką w dół i z powrotem. W najbliższych tygodniach, w miarę, jak dziecko będzie rosło, ilość płynu będzie się zmniejszać.
Rosnę zdrowo. Dziecko waży teraz pomiędzy 1600 a 1800 gram i mierzy około 43-46 cm z wyciągniętymi nóżkami.
------------------------------------------------------------------------------------------------------
]
TYDZIEŃ 33Szybkie badanie. "Działają już wszystkie moje zmysły!” Mózg dziecka gwałtownie się rozwija, a jego pięć zmysłów przygotowuje się na spotkanie ze światem zewnętrznym. Na tym etapie rozwoju dziecko widzi zamglone i ciemne środowisko, w którym się znajduje, czuje swoje palce u nóg, kiedy je chwyta i palec, który ssie; czuje smak płynu owodniowego, który połyka, słyszy bicie twojego serca, twój głos i burczenie w brzuchu. Oczywiście w worku owodniowym nie ma powietrza, które mogłoby przenosić zapachy, ale gdyby było, dziecko mogłoby już korzystać ze zmysłu powonienia.
Rosnąca główka. Z uwagi na niezwykle szybki rozwój mózgu, obwód główki dziecka w tym tygodniu wzrósł o około 1.25 cm.
Zwracaj uwagę na menu. Teraz ważniejsze niż kiedykolwiek jest to, co jesz. Zapotrzebowanie dziecka na białko i tłuszcze w ciągu najbliższych kilku tygodni będzie największe, więc nadal powinnaś jeść zrównoważone posiłki. Dziecko mierzy teraz około 42 cm i waży ponad 1800 gram, a w ciągu najbliższych siedmiu tygodni prawdopodobnie podwoi wagę.
To zdjęcie pokazuje przepływ krwi w pępowinie. Dwa naczynia (1) pokazane na żółto, okręcają się wokół żyły (2) zaznaczonej na niebiesko. Sądząc z pozycji kolana (3), dziecko właśnie kopie pępowinę
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 34Męskie sprawy. Jeśli wiesz już, że urodzisz chłopczyka, jego jądra zstępują teraz z brzuszka do moszny. Czasem zdarza się, że jedno lub oba jądra nie zstąpią przed porodem. W takim przypadku stanie się to prawdopodobnie przed pierwszymi urodzinami dziecka. Jeśli moszna dziecka zaraz po urodzeniu wydaje ci się zbyt duża, nie martw się: obrzęk związany jest z obecnością nadmiaru płynów i ustąpi w przeciągu tygodnia.
Coraz ciaśniej. Dziecko porusza się teraz nieco rzadziej, głównie dlatego, że zrobiło mu się ciasno. Oczywiście nie przestało się całkiem ruszać - teraz, gdy jest już tak duże (około 2130 do 2260 gram wagi i 39.4 do 41.2 cm długości) czujesz każdy jego ruch. Gdy dziecko przylega do ścian macicy, dobrze ci pewnie idzie zgadywanie, która to część ciała (stopa? łokieć? ramię?) wystaje z twojego brzucha.
Niebiesko. "Zgadnij, jakiego koloru są teraz moje oczy?” Niezależnie od tego, jaki kolor oczu twoje dziecko będzie miało, gdy dorośnie, teraz jego oczy są niebieskie. Proces pigmentacji tęczówki zakończy się dopiero po kilku tygodniach ekspozycji oka na światło. Ostateczny kolor oczu może się ustalać jeszcze przez kilka lat
Kształt stopy tego dziecka już się ustalił, rozwinęły się także palce u stopy (1) i pięta (2). To maleństwo właśnie rusza paluszkami.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 35Co z tym żelazem? Bardzo ważne jest, byś w trzecim trymestrze ciąży jadła pokarmy bogate w żelazo. Dziecko wchłania ten cenny pierwiastek z twojego organizmu i gromadzi go, głównie w czerwonych krwinkach. Większość żelaza wchłaniane jest właśnie w ostatnich miesiącach ciąży.
W którą stronę? "Główką w górę czy w dół?” Pozycja główkowa, kiedy dziecko jest zwrócone pupą do góry, jest idealną pozycją do porodu. Przebiega on bardziej płynnie, kiedy główka dziecka, największa część jego ciała, pierwsza przechodzi przez kanał rodny. Około 3 do 4 procent dzieci ustawia się w tej pozycji do 35 tygodnia ciąży. Jeśli inna część ciała pojawia się przy porodzie pierwsza, mówi się o porodzie pośladkowym. Zadziwiające jest to, że pomimo ograniczonej ilość miejsca w macicy, twój mały akrobata może przekręcić się jeszcze kilka razy przed porodem.
Rosnę zdrowo. W miarę, jak dziecko przybiera na wadze, jego rączki i nóżki robią się coraz bardziej pulchne. Do końca tego tygodnia maleństwo może osiągnąć wagę 2500 gram i długość od 42.5 do 47 cm.
Ten widok poprzeczny brzuszka pokazuje, jak kształtują się narządy wewnętrzne. Żołądek (1) jest wypełniony płynem. Pęcherzyk żółciowy (2) nabiera dojrzałych kształtów i otoczony jest wątrobą. Pętle jelit (3) widać po prawej stronie.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 36Ulubiona muzyka. Dziecko uwielbia, gdy mu czytasz lub śpiewasz. Badania dowodzą, że noworodki wolą dźwięk głosu matki od wszystkich innych, a także, że dzieci wykazują preferencję melodii, które słyszały wiele razy będąc jeszcze w łonie matki. Nie jest jeszcze za późno, by oswajać dziecko z muzyką.. Możesz codziennie puszczać dziecku ulubioną płytę albo śpiewać mu swoją ulubioną piosenkę, czy też czytać mu jakieś opowiadanie. Z pewnością szczególnie polubisz ten czas, który spędzacie razem, czy teraz, kiedy dziecko jest w twoim łonie, czy potem, w twoich ramionach.
Niewiarygodna miękka czaszka. Główka twojego dziecka jest tak ukształtowana, by móc przejść przez kości miednicy i szyjkę macicy. Kości czaszki nie są jeszcze w pełni zrośnięte. Ta elastyczna konstrukcja pozwala na zmianę kształtu główki, dzięki czemu dziecko będzie się mogło przecisnąć przez kanał rodny nie robiąc sobie ani tobie żadnej krzywdy. Kości czaszki będą się stopniowo zrastać w pierwszym roku życia dziecka.
Rosnę zdrowo. Maleństwo waży teraz pomiędzy 2500 a 2700 gram i mierzy prawie 48.5 cm.
Tutaj dziecko ma otwarte jedno oczko i buzię ułożoną w podkówkę.
------------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 37Rosnę zdrowo. "Codziennie przybieram na wadze. W ten sposób przygotowuję się na nadejście wielkiego dnia." Twoje dziecko prawdopodobnie ma już ponad 48 cm długości i waży pomiędzy 2700 a 2950 gram, niewiele mniej niż w dniu porodu. Te ostatnie tygodnie są jednak bardzo ważne; dziecko gromadzi około 25 gram tłuszczu dziennie. Jego obecność pomaga regulować temperaturę ciała i poziom glukozy we krwi. Mózg i czaszka, w której się on znajduje, nadal rosną.
Trochę niżej. Czy dziecko umiejscowiło się już nieco niżej? Możesz mieć wrażenie, że obnizyło się do miednicy - i prawdopodobnie się nie mylisz. To opuszczenie się macicy może mieć miejsce na kilka tygodni przed porodem. Nowa, niższa pozycja może przynieść ci ulgę, zmniejszając nacisk na płuca i przeponę, dzięki czemu łatwiej ci oddychać.
------------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 38Lada dzień. Dziecko jest już donoszone, chociaż oficjalna data porodu przypada dopiero za dwa tygodnie. 85% dzieci rodzi się w ciągu dwóch tygodni przed lub dwóch tygodni po wyznaczonej dacie, więc prawdopodobnie urodzisz gdzieś w ciągu najbliższych czterech tygodni. Nie oznacza to, że powinnaś teraz zostawić wszystko i czekać na rozpoczęcie porodu - maleństwo może zdecydować, że jeszcze sobie posiedzi w twoim brzuchu.
Zmieniam się. Podczas, gdy ty wypatrujesz pierwszych oznak rozpoczynającego się porodu, dziecko bardzo się zmienia. Obecnie traci meszek - delikatne włoski, które pokrywały jego ciało przez ostatnie miesiące. Kiedy się urodzi, może ich jeszcze trochę znajdować się na jego ramionach, czole i szyjce. Niemal cała maź płodowa czyli kremowa, woskowata substancja, która chroniła jego ciało przed płynem owodniowym, również prawie już zniknęła.
Naturalne oczyszczanie. Co więc dzieje się z niepotrzebnym meszkiem i mazią płodową? Część znajdzie się w jelitach dziecka, gdzie wejdzie w skład smółki czyli zielonkawo-brązowej, smolistej substancji, która będzie wydalona jako pierwsza kupka po urodzeniu się dziecka. Składa się ona także z martwych komórek, płynu owodniowego i resztek przemiany materii z wątroby, trzustki i pęcherzyka żółciowego. Nerki dziecka także filtrują część odpadów, ale zaczną w pełni funkcjonować dopiero po urodzeniu.
Zwolnione tempo. Szybkość, z jaką maleństwo rośnie, nieco teraz spada, ale wciąż utrzymuje się na wysokim poziomie: długość sięga prawdopodobnie od 49.5 do 50.8 cm, a ciężar ciała wynosi około 3170 gram.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 39Wspomaganie hormonalne. Dziecko kontynuuje przygotowania do swoich narodzin. W trakcie porodu w organizmie dziecka wydziela się więcej hormonów, niż kiedykolwiek później w życiu. Kiedy już opuści macicę, będą one wspomagać działanie układów w jego organiżmie.
Oddychanie. Płuca dziecka dalej się rozwijają i proces ten będzie trwał aż do porodu. Obecnie płuca dalej ciężko pracują, wytwarzając substancję, która zapobiegnie ich zapadnięciu się, kiedy dziecko weźmie pierwszy oddech.
Pierwszy okrzyk. Płacz dziecka budzi mieszane uczucia - nikt nie lubi słuchać, jak dziecko wyraża lęk lub ból, ale mocny płacz w czasie narodzin oznacza, że wszystko jest w porządku. Nie oczekuj, że zobaczysz łzy - gruczoły łzowe zaczną je produkować dopiero, gdy dziecko będzie miało kilka tygodni. A jeśli dziecko nie wyda tego charakterystycznego okrzyku, nie martw się - niektóre dzieci nie płaczą przy porodzie. Ważne jest to, żeby zaczęło oddychać.
--------------------------------------------------------------------------------------------------
TYDZIEŃ 40 Dziecko wie najlepiej. "Może to już pora na moje wielkie wyjście ……. a może jeszcze nie!” W przeciwieństwie do dorosłych, dzieci nie przepadają za rozkładami i harmonogramami. Więc chociaż już w tym tygodniu spodziewasz się pojawienia nowego członka rodziny, nie bądź zawiedziona, jeśli maleństwo zdecyduje, że pobędzie w twoim ciepłym i bezpiecznym ciele przez jeszcze kilka dni, a może nawet tygodni. Jeśli poród się opóźnia, lekarz będzie uważnie obserwował cię pod kątem przyboru wagi i tolerancji skurczów by mieć pewność, że wszystko jest w porządku.
Ciaśniutko. Dziecko jest ciasno zwinięte w twojej macicy. Nie ma wielkiego wyboru - teraz jest tam naprawdę mało miejsca. Po urodzeniu, przez kilka tygodni jego ciało pozostanie w pozycji płodowej, maleństwo przyzwyczaiło się bowiem do trzymania rączek i nóżek ciasno zwiniętych przy ciele. Jeśli dziecko jest w pozycji pośladkowej (stópkami lub pupą do góry), lekarz może podjąć próbę obrócenia go. Jeśli się to nie uda, będzie chciał z tobą omówić możliwość rozwiązania przez cesarskie cięcie.
Krąglutkie ciałko. Maleństwo osiągnęło już ostateczną wagę i długość - średnio waży 3400 gram i mierzy 52 cm (przy czym chłopcy są nieco więksi niż dziewczynki). Jako, że od kilku miesięcy dziecko magazynowało tłuszcz, około 15% wagi ciała przypada na tkankę tłuszczową, dzięki której będzie mogło utrzymać właściwą temperaturę, gdy przyjdzie na świat.
Pozostałe narządy i układy w organizmie też są już gotowe. W wątrobie zmagazynowana jest skrobia, która po porodzie zostanie przetworzona w glukozę. W ciele dziecka są też zapasowe płyny. Teraz dziecko czeka już tylko na Twój pokarm.
WIELKI FINAŁ
